Å rydde

Likar du å rydde? Likar eg å rydde? Ein ting er sikkert, eg er vedig fornøgd med meg sjølv etter at eg har rydda. Då har eg vore kjempeflink, og har lyst å få ros. Kanskje fiskar eg litt ved å la vaskebøtta stå framme litt, slik at besøkande kan sjå at eg har vaska, om dei ikkje ser det då. Kanskje skulle eg heller ha tatt bilde, før-etter, for det går an å sjå forskjel. "No har eg vore flink", kan eg seie til meg sjølv, eller "no har vi vore flinke" til Marie og Johannes, for får eg ånda piskar eg dei også.

Det er sant, eg har innsett at eg ikkje er så ryddig som eg vil ha det til, eller ville ha det til, for eg har innsett at eg er rotete- eit rotete menneske. Er det ikkje fint å oppnå sjølvinnsikt i ein alder av 40? Ja, det er ikkje slik at eg ikkje har innsett det før altså, då eg var liten var det stadige leiteaksjonar etter plata mi, type tannregulering. Kor mange klokker eg har fått til jul har eg ikkje tal på, og eg har rota bort nokre lommebøker også. Men, så blei eg vaksen og har litt meir kontroll, og om eg ikkje direkte likar å rydde har eg vel vorte ganske flink til å rydde. Som sagt seier eg: "Ja, men eg er flink til å rydde", for å liksom seie til meg sjølv at det er OK å rote.

Tilbake til følelsen etterpå, for rett som det er kan eg klappe meg på den skuldra, for eg rotar det jo til igjen. Eg må liksom rote det til igjen. Er det ingenting på bordet må eg nesten la avisa ligge igjen der. Vert det koseleg då? Tja, litt heimekoseleg? Vel, uansett, ligg det ei avis der kjem det snart ein kaffikopp, reklame, brev, lego... Då er det på tide å rydde igjen.

Eg er no og då på besøk hos andre, og det er stor forskjel på graden av rot. Nokre seier: uff, det er litt rotete her", og så er det to sofaputer som er på skeive. Andre kan unnskylde rotet, og du kan svare: "så godt at det ikkje berre er meg", men så tenker du: "så godt at det ikkje er meg".

Ei veninne, som no og då slit med liknande problem som eg, fortalte for litt sidan om noko ho hadde lest på nettet. Ho var ganske så oppglødd, og klarte å smitte meg også, sjølv om eg vanlegvis ikkje oppdaterer meg på amerikansk sjølhjelpssvada, og ikkje ho heller. Ideen er ikkje så revolusjonær, men opplegget er faktisk nokså provoserande. Altså, når det er ryddig rundt deg blir det ryddig i hodet. Jada, jada, det er sant det. Målet, som er ein ryddig heim og eit balansert indre, skal oppnås gradvis, kvadratmeter for kvadratmeter ved hjelp av "Decluttering". Først skal ein skure kjøkenvasken, neste steg trur eg var kjøleskapet osb, osb, osb. MEN, det du har rydda skal du halde slik, ny vaskefille kvar dag, halde kjøleskapet ryddig og reint. Alle som er nokonlunde normale forstår kvar haka er. Dette er berre snikinnføring av patriarkiet, etter alt det våre formødre har kjempa. Nei, amerikanarane kan ha det for seg sjølv.

Men, eg likar ordet "Decluttering". Ryddar eg badet, kjøleskapet eller ei skuff kan eg seie at det er "Decluttering", straks meir viktig enn å rydde. Etterpå set eg meg ned, ser på alt det ryddige, og klappar meg på skuldra, og belønner meg sjølv med ei avis og ein kaffikopp, som får stå igjen på bordet.

Nyttårsforsett

Eg har ei kjensle av at mange vegrar seg for nyttårsforsett. Ein har kanskje erfaring med at ein ikkje klarer å følge opp, og då blir berre dei gode forsetta til dårleg samvittigheit. Å ha dårleg samvittigheit er sjølvsagt ikkje kjekt...

Å gjere opp status på nyåret er ein god metode for meg. Det er tid for ettertanke og kanskje litt nytenking. Det er faktisk litt som eg har tenkt eg skulle ha gjort noko med, eg er liksom ikkje 100% fornøgd med "tingenes tilstand".

Fokus på eigen person er vel det nyttærsforsett handlar om, og kanskje er det litt" navlebeskuande" med nyttårsforsett, men det treng jo ikkje å vere det, ein kan jo prøve å vere meir for andre.

Er nyttårsforsett privat? Det er jo kanskje det, men om det er berre du som veit kva dine er så er det jo lettare å ikkje få det til? For meg fungerer det å gå høgt ut, trur eg, det forplikter at eg har sagt det høgt, at andre veit. Samtidig er det jo litt dumt om ein i tillegg til å skuffe seg sjølv om ein ikkje får det til, må vere nødt til å få dobbel dose gjennom andre sine kommentarar. Då gjeld det å ha gode venner.

Å blogge om nyttårsforsett er nok i så måte ganske dristig, men eg vel å halde fana høgt..., eg er kanskje modig då, og det er også eit av mine nyttårsforsett.

For å ikkje tryne skal forsetta mine vere oppnåelege, lystbetonte og kjekke, stort sett.

Her kjem dei:

Eg skal halde fram med å lese gode bøker, men eg skal ikkje lese ut dei eg ikkje likar.

Eg skal ete god mat, drikke vin og ete sjokolade, men kanskje ikkje kvar dag. Det er viktig å ikkje vere fanatisk her.

Eg skal lage god mat, for eg har ikkje tenkt å legge på meg av fiskepinnar.

Eg skal ikkje sjå på TV for å bruke opp tid, men sjå det eg faktisk har lyst til å sjå.

Eg skal bli ein betre lyttar, slik Lars lærte oss, der har eg utviklingspotensiale.

Eg skal vere modig, ikkje redd for å seie meiningane mine, men ikkje på ein sårande måte sjølvsagt.

Eg skal PRØVE å ikkje utsetje alt, men vere i forkant av situasjonen. Planlegging er stikkordet.

Eg skal invitere på middag og sosiale samkome, og eg LOVAR å ikkje føre rekneskap.

I tillegg skal eg, litt vanskelig, prøve å vere positiv, ikkje grave meg ned i mine eigen grøfter, men ei utblåsning no og då MÅ eg ha.

Det viktigaste: Eg skal vere SPORTY, det er den viktigaste lovnaden eg gir meg sjølv i år, og det eg har mest lyst til å få til. Eg skal trene mykje, og til og med føre treningsdagbok. Eg er godt i gang, og det er KJEKT, i alle fall til no. ;-)

Vel, no har eg sagt det, så no må eg! Ikkje ver ekkel med meg no om eg ikkje får alt til, men det er vel lov å prøve.

Love actually

Måtte berre sjå denne filmen, heldigvis var den til låns. Dette er verkeleg ei fantastisk ENGELSK suppe, ei med god ettersmak. Julefilmen over alle julefilmar, og kjærleiksfilmen, den beste, som tek meg med storm.

Men, det er berre på film. Filmar som eg grin av brukar ikkje å vere filmar som ein skal bruke som rettesnor i livet, og då må eg få med at eg nok har nokre amerikanske supper blant mine favorittfilmar. Dei er gode desse amerikanarane(og engelskmenn) å spele på kjenslene, og eg bit på, tårkanalane får kjørt seg. Men, det er berre på film. Elles grin eg nesten aldri.

Rettesnor i livet, ja det var pompøst. Eg er ikkje så pompøs eg, i alle fall ikkje til vanlig, men no er det jul, og eg likar jul. Rettesnora er ganske enkel og ganske pompøs: "love is all around us", som i filmen, vi må berre sjå etter den. Den er der i alle slags former.

Ferdig til jul?

Kva vil det seie å vere ferdig til jul? Ferdig-ferdig, eller fint ferdig?
Ikkje misforstå, eg er veldig glad i jula eg, og eg er glad i adventstida også. Ikkje er eg spesielt lat, og ikkje er eg som kjerringa som julekvelden kom brått på. Kvifor vert eg då småirritert av å få dette spørsmålet: "Er du ferdig til jul?"

Eg er ALDRI ferdig med noko som helst to veker før, slik er det berre. Å vere ute i god tid, det strider mot min natur. Kvifor er det slik? Kanskje er det slik fordi eg berre fyller opp om eg har tid til overs? Som eit høgtrykk som trekk til seg vindar frå alle kantar, kanskje det er meg?

Tid til overs, kva er forresten det? Når eg tenker på det er det sjeldan eg har tid til overs, eg har egentlig berre tid til bruk. Slik er det, eg har tid til bruk, og den tida er eg egentlig flink til å fylle opp, med både plikter og lyster. Er det nokon som kjenner seg igjen?

Kanskje er det fordi eg er flink til å fylle opp, samtidig som eg ofte er seint ute, (fordi eg er flink til å fylle opp) som gjer meg småfurten? Eller vert eg furten fordi eg er misunnelig på dei som har alt på stell to veker før jul? Det er vel i tilfelle ganske barnslig, å vere irriterte fordi andre prioriterer annleis enn meg. Eg vil jo ikkje vere ho som har jul på hjernen heile desember månad. (...eller vil eg det?)

Dei som kjenner meg veit at eg har mine julegreier, og juletradisjonar er leie å bryte, så om eg gjer det blir eg kanskje litt lei. No har det seg faktisk slik at eg har gjort det nokre gongar, og det har faktisk gått bra. Men, som det høgtrykket eg er...

Faktisk så trur eg at eg alt i alt  er fornøgd med mine eigne prioriteringar, og det er jo det som er viktig, julefrustrert eller ikkje.

Neste gong nokon spør om eg er ferdig til jul skal eg svare: FERDIG, fint ferdig til jul.

Til ungdommen

Nordahl Grieg skreiv «Til ungdommen» i 1936, få år før 2. verdskrig starta. Han, og mange andre, kjende på spenninga i Europa. Adolf Hitler hadde kome til makta i Tyskland, og hadde allerede skrive «Mein Kampf», og Nürnberglovene der jødane vart skilt ut frå resten av folket, vart sett ut i live. Eg trur han ville «vekke opp» ungdommen, ville at dei skulle engasjere seg, kjempe for det dei trudde på, det som dei måtte tru på, det gode i menneska. Han var uroleg for kva som ville kome, men ikkje trur eg at han hadde fantasi nok til å sjå det som kom.

Det er det som er med oss menneske, i alle fall vi som framleis har trua på det gode i menneska, vi har ikkje fantasi nok til å forstå kva som kan komme, ikkje før det har skjedd. Då vi vart utsett for terrorangrepet i Oslo og på Utøya 22. juli forsto vi ikkje at det var muleg, sjølv om det har vorte nokså vanleg med terrorangrep andre stader i verda. Korleis kunne noko slikt skje her i Noreg? Vårt vesle, rolege, velfungerande land, eit land med lite kriminalitet, høg velstand og lite fattigdom. Noreg, kanskje verdas beste land å bu i.

Fantasien min er ikkje like rein lenger, no ser eg oss klarare. Eg er ikkje lenger like overtydd om at det gode er i menneska. Alle snakkar om at vi etter terrorangrepet har vorte varmare, meir omsorgsfulle, meir inkuderande. Ja, kanskje dette er sant, men det er ikkje heile sanninga. Eg ser tydeleg kor mykje hat her er, kor mykje framandfrykt her er, kor lett vi sluker «sanningar» som blir presentert i media, på butikken, over gjerdet, ved middagsbordet. Kor intenst vi ønskjer enkle svar og syndebukkar. Om vi ikkje forstår biletet, så gjer vi biletet forståeleg. Dette er det som gjer meg mest redd.

«Til ungdommen» har vorte viktig for meg, først og fremst fordi det gjev meg kraft til å stå for det eg meiner. Å vere tydeleg og uredd er ein viktig måte å kjempe på.

Kringsatt av fiender,

gå inn i din tid!

Under en blodig storm -

vi deg til strid!

Kanskje du spør i angst,

udekket, åpen:

hva skal jeg kjempe med

hva er mitt våpen?

Her er ditt vern mot vold,

her er ditt sverd:

troen på livet vårt,

menneskets verd.

For all vår fremtids skyld,

søk det og dyrk det,

dø om du må - men:

øk det og styrk det!

Stilt går granatenes

glidende bånd

Stans deres drift mot død

stans dem med ånd!

Krig er forakt for liv.

Fred er å skape.

Kast dine krefter inn:

døden skal tape!

Elsk og berik med drøm

alt stort som var!

Gå mot det ukjente

fravrist det svar.

Ubygde kraftverker,

ukjente stjerner.

Skap dem, med skånet livs

dristige hjerner!

Edelt er mennesket,

jorden er rik!

Finnes her nød og sult

skyldes det svik.

Knus det! I livets navn

skal urett falle.

Solskinn og brød og ånd

eies av alle.

Da synker våpnene

maktesløs ned!

Skaper vi menneskeverd

skaper vi fred.

Den som med høyre arm

bærer en byrde,

dyr og umistelig,

kan ikke myrde.

Dette er løftet vårt

fra bror til bror:

vi vil bli gode mot

menskenes jord.

Vi vil ta vare på

skjønnheten, varmen

som om vi bar et barn

varsomt på armen!

Hald fast i sommaren

 No med sommaren på hell er det nok mange som ønsker å halde fast i sommaren litt lenger. Det ser ikkje ut som om vi får sommarvarme til å hjelpe oss med det,- mitt tips er MAT. Eg har vore i Hellas i sommar, med barna mine, tantebarna mine + bror og svigerinne. Vi hadde ein kjempefin tur, 2 1/2 veke med øyhopping. Øyene vi besøkte var Pasos, Naxos og Syros. (Reisetips og slikt kan eg kome tilbake til i eit seinare innlegg.

Åltså, hald fast i sommaren ved hjelp av mat, i mitt tilfelle gresk mat. Sjølvsagt er det viktig då at ein bestemmer seg for kva verknad maten skal ha, at ein stiller seg inn i mimremodus. Det kan kanskje vere lurt å ta på seg sommarkleda i same slengen, det er berre å skru opp varmen litt. Kanskje fleire er så heldige som meg og kan sitte ute, med kjøpevarme. Eg har laga ein heil meny her, og den er det jo berre å følgje for dei som vil det, men det viktigaste er å kose seg utover hausten, mimre og minnast sommaren og vere saman.

Til frukost anbefaler eg:
Youghurt naturell med litt flytande honning. Dette fekk vi ofte i Hellas, etter middag på nokre restaurantar. Vi ordna oss ofte frukost og lunsj sjølv i Hellas, og medan dei andre prøvde ut ulike fruktyoughurt, sverga eg til den gode greske youghurten. Her på desse kantar av landet er det ikkje gresk youghurt å få tak i, men matyoughurt fungerer også bra. Naturell inneheld mindre fett. Eg puttar i AXA sin FIREKORN,(sunn i følge test på nett), og banan. Fin start på dagen.

Til lunsj anbefaler eg:
Omelett med skinke/bacon. Skal ein gjere det på den greske måten er det ein heil til kvar person. 2 egg er sikkert nok. Brød er godt til, den lyse greske loffen er deilig men sikkert ikkje så sunn. Grovskive er bra.



Eit anna alternativ her er gresk salat. Det er berre så godt. Til ein person: 1-2 raude og gode tomatar, nokre tynne paprikaskiver, litt raudløk i halvsirklar, agurkbåtar, greske oliven(kalimata) og fetaost. Litt salt, litt oregano er fint, men det ein absolutt ikkje må hoppe over er olivenolje og eddik. Godt brød er viktig her også. Til salaten bør det vere tzatsiki. Det er også veldig enkelt å lage. Eg brukar eit beger med matyoughurt(restar er bra), ein raspa agurk, eit par fedd med kvitløk, salt, pepper, olje, eddik. Husk å sile vekk vatn frå agurken. Nokre siler youghurt naturell gjennom kaffieilter, men det er unødvendig etter at matyoughurten kom. Dei som har tilgang på gresk eller tyrkisk youghurt kan jo bruke det.

Kaffe frappe med is

Etter lunsj ein gong er det gjerne ispause/kaffipause. Her er det fleire forslag:

Is i høge glas

Is var veldig populært, både som kuler i glas, i kjeks, i milkshake, i banansplit og i kaffe frappe med is (min favoritt). Vi har ikkje spart på kaloriane i Hellas, men det spørst om ikkje dette bør vere helgemat. Det som er viktig om ein skal ha i seg alt dette er å servere i fine glas og nyte. Eg har ikkje oppskrifter på dette, men det er enkelt å lage både milksshake og frappe med blender. Til milkshake fyller du opp blenderen med is, litt isbitar, litt melk, (sukker, vaniljesukker), og den smaken ein måtte ønske. Isbitane gjer at det blir tjukkare. Kaffe frappe med is lager ein gjerne med neskaffe(espresso, for den er i pulverform). Eg såg at dei skumma dette opp med vatn, og blender fungerer nok fint. Målet er kvitt skum på toppen. Server med isbitar og vaniljeis. Sukker etter smak.

Banansplit

Vi har ete mykje godt til middag, men eg vil slå eit slag for moussaka. Dette er ein rett som eg helst lagar sjølv, for det var litt ymse det som vart servert. Fekk også nydeleg god moussaka i Hellas. Og her kjem ei skikkeleg oppskrift. 

Du treng: (til stor porsjon, men det tek så pass mykje tid at det berre er å lage mykje så ein får restar, likar restar)
Ildfast form
1 kg Kjøttdeig eller kverna lammekjøt
3 aubergin
2 x tomater på boks
tomatpurè
olje
4 løk
kvitløk
litt kanel(viktig)
andre krydder som: allehånde, nellik, muskat
salt og pepper
tomatpurè
(litt vin?)

Til sausen:
2 beger matyoughurt, 2 egg, 1 pk. fetaost.

Skjær auberginen i skiver på langs. Salte dei godt på begge sider, la dei ligge på kjøkkenhandklede eller kjøkkenpapir i ca 30 min. Då svetter dei ut bitterstoff og fuktighet. Skyll av saltet og la dei tørke godt. (Eg veit dei som berre tørker av saltet, men retten kan bli litt for salt då.)

Steik dei på begge sider i olje. (Dette tek litt tid, dei skal bli mjuke og gyllenbrune).

Dekk forma med aubergin, også oppetter sidene. Kjøttsausen (som har kokt ei stund- blir bedre av det) heller du oppå.

Til slutt saus. Det mest vanlege er kvit saus, men eg brukar ein youghurtsaus, både lettare og bedre. Eg brukar to beger med matyoughurt, og visper inn 2 egg. Så smuldrer eg ein pakke med fetaost over dette.

180 grader i 30-40 min.

Server gjerne med gresk salat og tzatsiki.

Til kveldsmat er det vin eller øl etter leggetid. Gjerne saman med litt greske oliven (kalamati), ei bok eller ein samtalepartnar eller fleire.

God haust.

Familien min

At familien er viktig for dei aller fleste er ikkje noko nytt, men eg har likevel lyst å skrive om dette, at familien er viktig. Når alt kjem til alt er det familien som er nærast. Det er familien din som er aller mest glad i deg, som kjenner deg best, på godt og vondt. Sjølvsagt er mange familiar meir eller mindre dysfunksjonelle, og eg trur at alle familiar har sitt, og då spesielt sett utanfrå. Min familie har også sitt, det er klart, men eg er glade i alle saman, set pris på å vere saman, og meir og meir ettersom åra går. Når eg er på Geilo slappar eg totalt av, kanskje for mykje. Der er full servering med felles måltid,(hjelper jo til sjølvsagt), lange kaffistunder, med kake og ein god prat, turar både til sentrum og andre stader, det er berre å dra inn fjellufta i store drag. Når eg er i sentrum er det alltid litt handel, er jo så godt å ha gode konsulentar, og det er berre å velje ulike alt ettersom. I sommar var det Anne Mari og Charlie som hjelpte meg med solbriller, og mamma som var støtte på sportsbutikkane.

Eg er ein av fem søsken, og med partnarar og barn, inkludert mamma og pappa er talet no tjue. Tjue stk. stor og små, i sommar under eit tak på Geilo. Stemninga kan lett bli hektisk med ni barn og elleve vaksne, men for ei fryd. Det var full rulle med ativitetar, leik og mat; hektisk men moro. Søskenbarna har berre så mykje glede av kvarandre, det er kjekt å sjå. Håper at dei får det like kjekt saman framover. Det må det i alle fall leggast til rette for når dei bur så spredt, på vest, sør og austlandet, og kanskje i Göteborg etterkvart.

Vi har allerede snakka om neste stor-treff, kanskje det blir neste sommar i Hokksund, kanskje det blir før. Det er berre å lade opp.