Til ungdommen

Nordahl Grieg skreiv «Til ungdommen» i 1936, få år før 2. verdskrig starta. Han, og mange andre, kjende på spenninga i Europa. Adolf Hitler hadde kome til makta i Tyskland, og hadde allerede skrive «Mein Kampf», og Nürnberglovene der jødane vart skilt ut frå resten av folket, vart sett ut i live. Eg trur han ville «vekke opp» ungdommen, ville at dei skulle engasjere seg, kjempe for det dei trudde på, det som dei måtte tru på, det gode i menneska. Han var uroleg for kva som ville kome, men ikkje trur eg at han hadde fantasi nok til å sjå det som kom.

Det er det som er med oss menneske, i alle fall vi som framleis har trua på det gode i menneska, vi har ikkje fantasi nok til å forstå kva som kan komme, ikkje før det har skjedd. Då vi vart utsett for terrorangrepet i Oslo og på Utøya 22. juli forsto vi ikkje at det var muleg, sjølv om det har vorte nokså vanleg med terrorangrep andre stader i verda. Korleis kunne noko slikt skje her i Noreg? Vårt vesle, rolege, velfungerande land, eit land med lite kriminalitet, høg velstand og lite fattigdom. Noreg, kanskje verdas beste land å bu i.

Fantasien min er ikkje like rein lenger, no ser eg oss klarare. Eg er ikkje lenger like overtydd om at det gode er i menneska. Alle snakkar om at vi etter terrorangrepet har vorte varmare, meir omsorgsfulle, meir inkuderande. Ja, kanskje dette er sant, men det er ikkje heile sanninga. Eg ser tydeleg kor mykje hat her er, kor mykje framandfrykt her er, kor lett vi sluker «sanningar» som blir presentert i media, på butikken, over gjerdet, ved middagsbordet. Kor intenst vi ønskjer enkle svar og syndebukkar. Om vi ikkje forstår biletet, så gjer vi biletet forståeleg. Dette er det som gjer meg mest redd.

«Til ungdommen» har vorte viktig for meg, først og fremst fordi det gjev meg kraft til å stå for det eg meiner. Å vere tydeleg og uredd er ein viktig måte å kjempe på.

Kringsatt av fiender,

gå inn i din tid!

Under en blodig storm -

vi deg til strid!

Kanskje du spør i angst,

udekket, åpen:

hva skal jeg kjempe med

hva er mitt våpen?

Her er ditt vern mot vold,

her er ditt sverd:

troen på livet vårt,

menneskets verd.

For all vår fremtids skyld,

søk det og dyrk det,

dø om du må - men:

øk det og styrk det!

Stilt går granatenes

glidende bånd

Stans deres drift mot død

stans dem med ånd!

Krig er forakt for liv.

Fred er å skape.

Kast dine krefter inn:

døden skal tape!

Elsk og berik med drøm

alt stort som var!

Gå mot det ukjente

fravrist det svar.

Ubygde kraftverker,

ukjente stjerner.

Skap dem, med skånet livs

dristige hjerner!

Edelt er mennesket,

jorden er rik!

Finnes her nød og sult

skyldes det svik.

Knus det! I livets navn

skal urett falle.

Solskinn og brød og ånd

eies av alle.

Da synker våpnene

maktesløs ned!

Skaper vi menneskeverd

skaper vi fred.

Den som med høyre arm

bærer en byrde,

dyr og umistelig,

kan ikke myrde.

Dette er løftet vårt

fra bror til bror:

vi vil bli gode mot

menskenes jord.

Vi vil ta vare på

skjønnheten, varmen

som om vi bar et barn

varsomt på armen!

Hald fast i sommaren

 No med sommaren på hell er det nok mange som ønsker å halde fast i sommaren litt lenger. Det ser ikkje ut som om vi får sommarvarme til å hjelpe oss med det,- mitt tips er MAT. Eg har vore i Hellas i sommar, med barna mine, tantebarna mine + bror og svigerinne. Vi hadde ein kjempefin tur, 2 1/2 veke med øyhopping. Øyene vi besøkte var Pasos, Naxos og Syros. (Reisetips og slikt kan eg kome tilbake til i eit seinare innlegg.

Åltså, hald fast i sommaren ved hjelp av mat, i mitt tilfelle gresk mat. Sjølvsagt er det viktig då at ein bestemmer seg for kva verknad maten skal ha, at ein stiller seg inn i mimremodus. Det kan kanskje vere lurt å ta på seg sommarkleda i same slengen, det er berre å skru opp varmen litt. Kanskje fleire er så heldige som meg og kan sitte ute, med kjøpevarme. Eg har laga ein heil meny her, og den er det jo berre å følgje for dei som vil det, men det viktigaste er å kose seg utover hausten, mimre og minnast sommaren og vere saman.

Til frukost anbefaler eg:
Youghurt naturell med litt flytande honning. Dette fekk vi ofte i Hellas, etter middag på nokre restaurantar. Vi ordna oss ofte frukost og lunsj sjølv i Hellas, og medan dei andre prøvde ut ulike fruktyoughurt, sverga eg til den gode greske youghurten. Her på desse kantar av landet er det ikkje gresk youghurt å få tak i, men matyoughurt fungerer også bra. Naturell inneheld mindre fett. Eg puttar i AXA sin FIREKORN,(sunn i følge test på nett), og banan. Fin start på dagen.

Til lunsj anbefaler eg:
Omelett med skinke/bacon. Skal ein gjere det på den greske måten er det ein heil til kvar person. 2 egg er sikkert nok. Brød er godt til, den lyse greske loffen er deilig men sikkert ikkje så sunn. Grovskive er bra.



Eit anna alternativ her er gresk salat. Det er berre så godt. Til ein person: 1-2 raude og gode tomatar, nokre tynne paprikaskiver, litt raudløk i halvsirklar, agurkbåtar, greske oliven(kalimata) og fetaost. Litt salt, litt oregano er fint, men det ein absolutt ikkje må hoppe over er olivenolje og eddik. Godt brød er viktig her også. Til salaten bør det vere tzatsiki. Det er også veldig enkelt å lage. Eg brukar eit beger med matyoughurt(restar er bra), ein raspa agurk, eit par fedd med kvitløk, salt, pepper, olje, eddik. Husk å sile vekk vatn frå agurken. Nokre siler youghurt naturell gjennom kaffieilter, men det er unødvendig etter at matyoughurten kom. Dei som har tilgang på gresk eller tyrkisk youghurt kan jo bruke det.

Kaffe frappe med is

Etter lunsj ein gong er det gjerne ispause/kaffipause. Her er det fleire forslag:

Is i høge glas

Is var veldig populært, både som kuler i glas, i kjeks, i milkshake, i banansplit og i kaffe frappe med is (min favoritt). Vi har ikkje spart på kaloriane i Hellas, men det spørst om ikkje dette bør vere helgemat. Det som er viktig om ein skal ha i seg alt dette er å servere i fine glas og nyte. Eg har ikkje oppskrifter på dette, men det er enkelt å lage både milksshake og frappe med blender. Til milkshake fyller du opp blenderen med is, litt isbitar, litt melk, (sukker, vaniljesukker), og den smaken ein måtte ønske. Isbitane gjer at det blir tjukkare. Kaffe frappe med is lager ein gjerne med neskaffe(espresso, for den er i pulverform). Eg såg at dei skumma dette opp med vatn, og blender fungerer nok fint. Målet er kvitt skum på toppen. Server med isbitar og vaniljeis. Sukker etter smak.

Banansplit

Vi har ete mykje godt til middag, men eg vil slå eit slag for moussaka. Dette er ein rett som eg helst lagar sjølv, for det var litt ymse det som vart servert. Fekk også nydeleg god moussaka i Hellas. Og her kjem ei skikkeleg oppskrift. 

Du treng: (til stor porsjon, men det tek så pass mykje tid at det berre er å lage mykje så ein får restar, likar restar)
Ildfast form
1 kg Kjøttdeig eller kverna lammekjøt
3 aubergin
2 x tomater på boks
tomatpurè
olje
4 løk
kvitløk
litt kanel(viktig)
andre krydder som: allehånde, nellik, muskat
salt og pepper
tomatpurè
(litt vin?)

Til sausen:
2 beger matyoughurt, 2 egg, 1 pk. fetaost.

Skjær auberginen i skiver på langs. Salte dei godt på begge sider, la dei ligge på kjøkkenhandklede eller kjøkkenpapir i ca 30 min. Då svetter dei ut bitterstoff og fuktighet. Skyll av saltet og la dei tørke godt. (Eg veit dei som berre tørker av saltet, men retten kan bli litt for salt då.)

Steik dei på begge sider i olje. (Dette tek litt tid, dei skal bli mjuke og gyllenbrune).

Dekk forma med aubergin, også oppetter sidene. Kjøttsausen (som har kokt ei stund- blir bedre av det) heller du oppå.

Til slutt saus. Det mest vanlege er kvit saus, men eg brukar ein youghurtsaus, både lettare og bedre. Eg brukar to beger med matyoughurt, og visper inn 2 egg. Så smuldrer eg ein pakke med fetaost over dette.

180 grader i 30-40 min.

Server gjerne med gresk salat og tzatsiki.

Til kveldsmat er det vin eller øl etter leggetid. Gjerne saman med litt greske oliven (kalamati), ei bok eller ein samtalepartnar eller fleire.

God haust.

Familien min

At familien er viktig for dei aller fleste er ikkje noko nytt, men eg har likevel lyst å skrive om dette, at familien er viktig. Når alt kjem til alt er det familien som er nærast. Det er familien din som er aller mest glad i deg, som kjenner deg best, på godt og vondt. Sjølvsagt er mange familiar meir eller mindre dysfunksjonelle, og eg trur at alle familiar har sitt, og då spesielt sett utanfrå. Min familie har også sitt, det er klart, men eg er glade i alle saman, set pris på å vere saman, og meir og meir ettersom åra går. Når eg er på Geilo slappar eg totalt av, kanskje for mykje. Der er full servering med felles måltid,(hjelper jo til sjølvsagt), lange kaffistunder, med kake og ein god prat, turar både til sentrum og andre stader, det er berre å dra inn fjellufta i store drag. Når eg er i sentrum er det alltid litt handel, er jo så godt å ha gode konsulentar, og det er berre å velje ulike alt ettersom. I sommar var det Anne Mari og Charlie som hjelpte meg med solbriller, og mamma som var støtte på sportsbutikkane.

Eg er ein av fem søsken, og med partnarar og barn, inkludert mamma og pappa er talet no tjue. Tjue stk. stor og små, i sommar under eit tak på Geilo. Stemninga kan lett bli hektisk med ni barn og elleve vaksne, men for ei fryd. Det var full rulle med ativitetar, leik og mat; hektisk men moro. Søskenbarna har berre så mykje glede av kvarandre, det er kjekt å sjå. Håper at dei får det like kjekt saman framover. Det må det i alle fall leggast til rette for når dei bur så spredt, på vest, sør og austlandet, og kanskje i Göteborg etterkvart.

Vi har allerede snakka om neste stor-treff, kanskje det blir neste sommar i Hokksund, kanskje det blir før. Det er berre å lade opp.

Tankar på fjelltur

Å gå på fjelltur er nyttig for både humør, lår og blogging. Eg har funne ut at det å gå aleine på fjellet ikkje er så verst. I sommar har eg vore på mange fjellturar, dei fleste med kjekt følgje. I dag gjekk eg aleine på Saudehornet, og eg har vore aleine på Melshornet i sommar også. For å vere litt personleg; eg likar ikkje så godt å vere aleine. Det er nok mange som misunner meg aleinetida mi, men sanninga er at eg er raskt på facebook eller aktivt oppsøkande om eg er heilt aleine. Om eg veit at det skjer noko, som i kveld, er eg heilt roleg, men om ikkje eg har planar kan eg bli nokså rastlaus.

I sommar har eg nesten ikkje vore aleine, eg har hatt nesten to veker utan barn, men elles har eg vore tett på barn, slekt og venner. Eg har hatt ein kjempefin sommar.

Men, tilbake til det å vere aleine. Å gå på tur aleine er kjempefint. Tankane får fly, og eg blir ikkje distrahert av verken nyheter eller facebook. Eg er heilt aleine med tankane mine, og det er faktisk ikkje så verst har eg funne ut. I dag har eg begynt å planlegge 40- års dag(det er faktisk greit å bli 40 kjenner eg), og laga gjesteliste i hovudet, eg har lagt framtidsplanar, i alle fall til september,(men nokre lenger fram og; fin haust), eg har mentalt førebudd meg på skulestart, eg har irritert meg over bananskall på Saudehornet, (at folk ikkje kan plukke opp etter seg), eg har i tillegg grunna over det gode i livet, altså kva som gjer livet godt å leve, (og det er ikkje rydding og vasking). Livet er godt å leve, i dag, på Saudehornet, i sommar, framover. Aleine og saman med alle dei eg likar.